Aan de slag met Artikel 1bis, het contract voor de autonome kunstenaar

Say What?

Niet alle artistieke prestaties zijn even gemakkelijk te verlonen via een arbeidscontract: denk maar aan een schilder die een opdracht krijgt om een portret te maken. Is de klant in dit geval ook de werkgever? Het is niet zo dat de kunstenaar van negen tot vijf in zijn atelier wordt verwacht, of dat de klant gezag heeft over de artistieke vrijheid van de schilder. Of neem Xander De Rycke die in dit filmpje zelf uitlegt waarom zijn job zo hard verschilt van die van een kassierster: als hij dat wil, kan Xander anderhalf uur over eender wat kletsen, niemand die hem iets kan opleggen over de inhoud van zijn show. De kassierster daarentegen moet haar werk invullen binnen strak afgelijnde afspraken, gegoten in een arbeidscontract of -reglement.

Die bijzondere situatie bij sommige artiesten wordt erkend door de overheid met het bewuste Artikel 1bis in de RSZ-wetgeving. Daarin stelt de overheid dat personen die een verloning ontvangen voor hun artistieke prestatie, onder bepaalde voorwaarden ook zonder arbeidsovereenkomst onder de sociale zekerheid van een werknemer vallen.

Amplo's visie

Wanneer je werkt met een Artikel 1bis-contract, ben je weliswaar onderworpen aan de sociale zekerheid van werknemers, maar je geniet niet alle beschermende voordelen van een arbeidscontract. Deze contracten zijn immers niet onderhevig aan het arbeidsrecht, en dus ook niet aan de bepalingen van de paritaire comités. Dit leidde in het verleden soms tot oneigenlijk gebruik van Artikel 1bis-contracten, wat tot de verstrenging van de regels rond het kunstenaarsstatuut heeft geleid. Amplo wil als HR-partner in de artistieke sector vermijden dat de voordeelregels voor de kunstenaar verder uitgehold worden, maar daarentegen de sector versterken. Daarom hebben we onszelf een paar beperkingen opgelegd. Zo hanteren we een minimum bruto taakloon van 75,19 euro per dag onder contract, overeenkomstig met het refertebedrag dat door de RVA wordt gehanteerd om gelijkgestelde dagen te berekenen bij een taakloon.

We maken ook enkel Artikel 1bis-contracten op voor artiesten die reeds in het bezit zijn van het kunstenaarsvisum of goedkeuring ervan, zodat we zeker zijn dat hun activiteiten ook als dusdanig erkend worden door de Commissie Kunstenaars.

Artikel 1bis: iets voor jou?

Lever je prestaties van artistieke aard en valt dit volgens jou onder de definitie die de Commissie Kunstenaars hanteert (de creatie en/of uitvoering of interpretatie van artistieke oeuvres in de audiovisuele en de beeldende kunsten, in de muziek, de literatuur, het spektakel, het theater en de choreografie)? Denk je niet onder enig gezag te werken? 
Maak dan zeker een afspraak met je Amplo-consulent om de mogelijkheden te bespreken. We helpen je ook graag met het indienen van je aanvraag voor het kunstenaarsvisum, maar je kan dit uiteraard ook op eigen houtje doen.

Pro's & cons

Zoals gezegd, is een artikel 1bis-contract een ideale oplossing voor kunstenaars die niet onder gezag werken en dus niet tot een arbeidsovereenkomst kunnen komen met hun opdrachtgever. De sociale bescherming is om diezelfde reden ook wat minder dan bij werknemers, die wel een arbeidscontract hebben en dus onder het arbeidsrecht vallen. Als je denkt dat zo'n contract een ideale oplossing is voor jou, is het belangrijk om volgende zaken te weten:

• Het brutoloon van een Artikel 1bis-contract wordt beschouwd als een aparte categorie bij de RSZ. Dit kan invloed hebben op je uitkering, rekening houdend met de omzetregel.
• Bij de Artikel 1bis-contracten die wij aanbieden, treedt Amplo dus op als enige werkgever. We zorgen daarom niet enkel voor de arbeidsongevallenverzekering, maar ook voor de verzekering burgerlijke aansprakelijkheid. Bij de klassieke arbeidscontracten moet de opdrachtgever zelf voor die laatste verzekering zorgen.
• Artikel 1bis-contracten opgemaakt bij Amplo worden ook integraal aanvaard door de taxshelteradministratie.
• Een aantal sociale beschermingsmaatregelen van een werknemer met een arbeidsovereenkomst heb je niet met een Artikel 1bis-contract: zo heb je geen recht op dubbele betaling van feestdagen, en je bouwt geen rechten op voor een eindejaarspremie of voor gewaarborgd loon bij ziekte (dit laatste kan je wel via je ziekenfonds laten vergoeden). Je hebt wel recht op de algemene sociale bescherming: je bouwt met deze contracten evengoed rechten op voor vakantiegeld, pensioen, werkloosheid, etc.
• Omdat er een aantal provisies wegvallen, zoals je hierboven kan lezen, kan Amplo voor Artikel 1bis-contracten een lagere coëfficiënt aanbieden. Je houdt daardoor netto ongeveer 10% meer over dan bij andere types contracten.
• Je bent vrij om arbeidscontracten af te wisselen met Artikel 1bis-contracten, naargelang het soort opdracht of de situatie. Ook de combinatie met auteursrechten is mogelijk.

Een kunstenaarskaart is geen kunstenaarsvisum

Opgelet: misschien heb je wel al een kunstenaarskaart, maar daarom nog geen kunstenaarsvisum. Je vraagt beide aan bij de Commissie Kunstenaars, maar de kunstenaarskaart dient enkel om occasionele artistieke prestaties te doen in het kader van de kleine vergoedingsregeling (KVR). Het kunstenaarsvisum is specifiek bedoeld voor kunstenaars die niet kunnen werken via een klassieke arbeidsovereenkomst. Je vraagt de twee kaarten ook aan met aparte formulieren.