Wie is wie?

Kunstwerkers

De hervorming van het kunstenaarsstatuut draait rond één doelgroep: de kunstwerkers. Artiest, technieker of ondersteunende functie? Het kunstwerkattest maakt dat onderscheid niet meer. Heb je als professional een noodzakelijke bijdrage geleverd aan een artistiek eindproduct, dan ben je een kunstwerker, punt. Want uiteindelijk botsen alle kunstwerkers op dezelfde socio-economische drempels en verdienen ze dus ook dezelfde sociale bescherming. 

Wel belangrijk is de voorwaarde: ‘het leveren van een noodzakelijke bijdrage aan een artistieke creatie of uitvoering’. Dat betekent dat zonder jouw bijdrage niet hetzelfde artistieke resultaat bereikt kan worden. Die bijdrage moet dus artistiek, artistiek-technisch of artistiek-ondersteunend zijn. Ticketverkoop bijvoorbeeld mag dan cruciaal zijn, dit heeft geen artistieke impact op het eindresultaat.

Starters

Startende kunstenaars hadden het extra moeilijk om het kunstenaarsstatuut te bereiken. Daarom is er nu een kunstwerkattest speciaal voor startende kunstwerkers, dat 3 jaar geldig is. Dit attest bevestigt dat je een professionele kunstwerker bent. Eenmaal je een kunstwerkattest hebt, kan je een kunstwerkuitkering aanvragen.

Een starter is niét iemand die voor de eerste keer het kunstwerkattest aanvraagt, maar wel iemand die voor het eerst op de artistieke markt komt. 
Het maakt dus niet uit of je meteen na je opleiding al je eerste stappen als kunstwerker zet, of pas na 20 jaar een carrièreswitch maakt richting de artistieke markt. Belangrijk is wel dat je minstens een diploma hoger secundair kunstonderwijs hebt, of gelijkgesteld door ervaring. En je moet ook minstens één van volgende documenten op zak hebben: 

• Bewijs van deelname aan een vormingstraject
• Bewijs van deelname aan een opleidingsonderdeel hoger onderwijs rond loopbaan-,  financieel of ondernemingsplan
• Een zelf uitgewerkt loopbaan-, financieel of ondernemingsplan.

Daarnaast moet je minstens 5 activiteiten of € 300 bruto inkomsten kunnen aantonen in de 3 jaar voorafgaand aan je aanvraag. 

Kunstwerkcommissie

Het belangrijkste orgaan in de nieuwe regeling is de kunstwerkcommissie. Want deze commissie is voortaan de enige die beslist of je al dan niet een kunstwerkattest krijgt. Door één ‘poortwachter’ aan te stellen, wordt komaf gemaakt met de vele uiteenlopende interpretaties van de regels in het verleden. 

De commissie is samengesteld uit 18 leden: 9 Franstalig en 9 Nederlandstalig. De helft daarvan komen uit erkende kunstfederaties, aangevuld met vertegenwoordigers van vakbonden, administraties en werkgevers- of zelfstandigenorganisaties. De leden nemen een mandaat van 4 jaar op. 

Het is wel nog even wachten tot de kunstwerkcommissie up en running is. Normaal zou dat uiterlijk op 1 januari 2024 moeten zijn.

WITA

WITA staat voor Working In The Arts. Het is een digitaal platform dat wordt ondersteund door de FOD Sociale Zekerheid, samen met de beleidscellen Werk, Sociale Zaken en Zelfstandigen van de federale regering. WITA werd in 2021 gelanceerd om de culturele sector de kans te geven om hun ideeën over de hervorming van het statuut van kunstwerkers te delen. 

Via dit platform kan je straks ook het kunstwerkattest aanvragen. Indien jouw aanvraag wordt goedgekeurd, zal jouw attest via dezelfde weg afgeleverd worden. Net zoals bij de kunstwerkcommissie duurt de 'straks' nog even. Uiterlijk op 1 januari 2024 moet ook het WITA-aanvraagplatform actief zijn.